Koszty pobytu w DPS-ach zaskakują. Ministerstwo planuje zmiany w finansowaniu

Według danych przedstawionych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, na koniec 2024 roku w Polsce działały 824 DPS-y, oferujące ponad 80 tysięcy miejsc. Z tej liczby zajętych było 78 323 miejsc. Zaskakujący jest fakt, że tylko nieco ponad połowa pensjonariuszy to osoby starsze - 49 338 mieszkańców przekroczyło 60. rok życia. Warto również zauważyć, że prawie co piąty pensjonariusz (16 789 osób) przebywa w DPS-ie już ponad dwie dekady.

Placówki różnią się profilem działalności. Najwięcej z nich - 175 - przeznaczonych jest dla osób przewlekle psychicznie chorych. Na drugim miejscu znajdują się domy dla przewlekle somatycznie chorych (139), a następnie placówki dla osób w podeszłym wieku i somatycznie chorych (121). Zastanawiające jest, że w całym kraju funkcjonuje tylko jeden DPS dla osób uzależnionych od alkoholu, mimo że możliwość tworzenia takich placówek istnieje w polskim prawie już od 2013 roku.

Znaczne różnice w kosztach pobytu

Dane przedstawione przez Beatę Karlińską z resortu pracy pokazują, że średni koszt pobytu w DPS-ie wynosił na koniec marca 2025 roku około 7 tysięcy złotych miesięcznie. W niektórych przypadkach opłaty przekraczają nawet 10 tysięcy złotych. Koszty te są silnie zróżnicowane regionalnie - najniższe odnotowano w województwie świętokrzyskim (niewiele ponad 5 tysięcy złotych), a najwyższe w lubuskim, gdzie średnia przekracza 8150 złotych.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, na finansowanie pobytu przeznacza się 70 proc. dochodów mieszkańca. Pozostałą część pokrywają osoby bliskie lub gminy. Z danych ministerialnych wynika jednak, że tylko w przypadku niespełna 10 proc. pensjonariuszy osoby bliskie faktycznie partycypowały w kosztach. W zdecydowanej większości przypadków obciążenie finansowe spadało na gminy.

Warto zauważyć, że opłaty za pobyt w DPS-ach są nawet czterokrotnie wyższe od kosztów najmu mieszkań. Według danych Otodom Analytics, miesięczny koszt wynajmu kawalerki waha się od 1744 złotych w Łodzi do około 3000 złotych w Warszawie.

Zapowiedzi zmian w systemie finansowania

Wiceministra Katarzyna Nowakowska zapowiedziała wprowadzenie zmian w zasadach finansowania pobytu w DPS-ach. Planowane modyfikacje obejmują rozszerzenie katalogu osób zobowiązanych do odpłatności o osoby związane umową dożywocia oraz obdarowane nieruchomością.

- To jest przede wszystkim zabezpieczenie interesów osób, które do Domów Pomocy Społecznej trafiają w wyniku choćby oszustwa, bo to też się zdarza i musimy tutaj zabezpieczyć prawa tych osób. Tutaj jest również obligatoryjne zwolnienie członka rodziny z odpłatności. Już teraz jest to możliwe, natomiast wymaga długiej procedury - wyjaśniła przedstawicielka ministerstwa cytowana przez Fakt.

Oprócz DPS-ów, w Polsce funkcjonują również inne placówki opiekuńcze, takie jak Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze czy Pielęgnacyjno-Opiekuńcze, przeznaczone dla osób wymagających intensywnej opieki medycznej. W całym kraju działa 730 placówek zapewniających całodobową opiekę, z czego 630 prowadzonych jest w ramach działalności gospodarczej, a 100 przez organizacje pozarządowe. Łącznie oferują one prawie 30 tysięcy miejsc, z których zajętych jest nieco ponad 25 tysięcy.

Mimo dostępności wolnych miejsc - ponad 2 tysiące w DPS-ach i 4 tysiące w innych placówkach - wciąż wiele osób oczekuje na przyjęcie. Według raportu portalu Seniore.pl, opartego na ponad 2,2 tysiąca zgłoszeń, około 70 proc. oczekujących to kobiety. Najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku 80-90 lat (ponad 40 proc.), a 80 proc. wszystkich oczekujących zmaga się z chorobami przewlekłymi, głównie nadciśnieniem, demencją i cukrzycą.

Paweł Moczulski z portalu Seniore.pl podkreśla, że "sytuacja demograficzna Polski sprawia, że potrzeby w zakresie dostępu do opieki długoterminowej, Domów Pomocy Społecznej i specjalistycznych usług dla seniorów będą nieustannie rosły".