Ten wirus usuwa pamięć odpornościową. Najnowsze doniesienia na temat odry

• Dobrze dbasz o zdrowie? Odpowiesz na te pytania i poznaj swój Indeks Zdrowia!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Na szczęście istnieje skuteczna ochrona w postaci szczepionki przeciwko odrze. Według szacunków, w latach 2000–2023 dzięki szczepieniom udało się zapobiec ponad 60 milionom zgonów. Mimo tego sukcesu liczba przypadków odry na świecie, w tym w Wielkiej Brytanii, niepokojąco rośnie. Co jest przyczyną tego trendu i jakie dodatkowe korzyści może przynosić szczepienie?

Odra to nie tylko wysypka. Wirus niszczy organizm na wiele sposobów

Odra to jedna z najbardziej zakaźnych chorób wirusowych. Jedna zarażona osoba może przekazać wirusa aż 90 proc. niezaszczepionych osób, które znajdą się w jej otoczeniu. Jednak to nie wszystko – wirus odry ma zdolność do niszczenia układu odpornościowego w sposób, który może mieć długotrwałe skutki.

Naukowcy odkryli zjawisko, które nazwano "amnezją odry". Polega ono na tym, że wirus usuwa część pamięci immunologicznej organizmu. Nasz układ odpornościowy zapamiętuje wcześniejsze infekcje, co pozwala mu szybciej reagować na podobne zagrożenia w przyszłości. Odra jednak niszczy tę pamięć, sprawiając, że organizm staje się bardziej podatny na inne choroby, na które wcześniej miał już odporność.

Badania wykazały, że u dzieci nieszczepionych przeciwko odrze od 11 do nawet 73 proc. przeciwciał skierowanych przeciwko innym chorobom zostało utraconych po zakażeniu odrą. U dzieci zaszczepionych tego efektu nie zaobserwowano. To właśnie dzięki szczepieniu możliwe jest uniknięcie tego groźnego mechanizmu.

• Jak działają szarlatani z mediów społecznościowych? Dlaczego pacjenci tak chętnie korzystają z ich porad? Czy nowa ustawa oprócz obietnicy ukrócenia praktyk szarlatanów może nieść także zagrożenia? Zarejestruj się za bezpłatnie w MedonetPRO i obejrzyj odcinek talk-show dla medyków!

Szczepionka przeciwko odrze – więcej niż ochrona przed jednym wirusem?

Szczepienie przeciwko odrze może przynosić korzyści wykraczające poza ochronę przed samą chorobą. Naukowcy badają tzw. "efekt niespecyficzny" szczepionki, który polega na tym, że szczepionka wzmacnia układ odpornościowy w walce z różnymi patogenami.

Żywe szczepionki, takie jak ta przeciwko odrze, wykorzystują osłabione wersje wirusa, aby pobudzić układ odpornościowy. Okazuje się, że takie szczepionki mogą poprawiać funkcjonowanie komórek odpornościowych, czyniąc je bardziej skutecznymi w zwalczaniu innych infekcji. Podobne działanie wykazuje szczepionka BCG przeciwko gruźlicy.

To może tłumaczyć, dlaczego dzieci zaszczepione przeciwko odrze mają lepsze ogólne wyniki zdrowotne niż ich nieszczepieni rówieśnicy. Nadal jednak potrzebne są dalsze badania, aby dokładnie zrozumieć mechanizmy stojące za tym zjawiskiem.

W latach 60. XX wieku, przed wprowadzeniem powszechnych szczepień, odra powodowała około 2,6 miliona zgonów rocznie. Dzięki szczepieniom udało się znacząco ograniczyć liczbę zachorowań, co sprawiło, że wiele osób zaczęło traktować tę chorobę jako przeszłość. Wraz z tym zanikło społeczne poczucie zagrożenia, a w niektórych środowiskach pojawiła się nieufność wobec szczepionek.

• Redakcja poleca: Patrycja czeka na przeszczep

Dezinformacja, mity na temat szczepień i ruchy antyszczepionkowe przyczyniają się do spadku liczby szczepień. To z kolei otwiera drogę do powrotu odry i innych chorób zakaźnych. Epidemie odry często prowadzą do wzrostu zachorowań na inne infekcje, co może być związane z opisanym wcześniej zjawiskiem "amnezji immunologicznej".

Szczepienia to klucz do ochrony zdrowia

Szczepionka przeciwko odrze to jedno z największych osiągnięć medycyny. Chroni nie tylko przed samą chorobą, ale także przed jej długofalowymi skutkami, takimi jak osłabienie odporności. Niezależnie od tego, czy dodatkowe korzyści wynikają z zapobiegania "amnezji immunologicznej", czy z niespecyficznego wzmocnienia odporności, jedno jest pewne – szczepienia ratują życie.

Dlatego tak ważne jest, aby szczepić dzieci przeciwko odrze. To nie tylko ochrona przed jedną chorobą, ale także inwestycja w ich ogólne zdrowie i odporność na przyszłość.