Ile użądleń osy, pszczoły, szerszenia może zabić człowieka?

• Dobrze dbasz o zdrowie? Odpowiesz na te pytania i poznaj swój Indeks Zdrowia!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Dlaczego użądlenia os, pszczół i szerszeni są groźne dla człowieka?

Wszystko za sprawą jadu, który dostaje się do naszego organizmu na skutek użądlenia. Jady poszczególnych owadów mogą zawierać podobne substancje, ale ich skład chemiczny jest odrębny. W jadzie pszczół dominują peptydy, takie jak: melityna czy apamina. W jadzie osy znajdują się antygeny, takie jak fosfolipazy czy hialuronidaza. Natomiast szerszeń "uraczy" nas jadem zawierającym acetylocholinę, wywołującym intensywniejsze pieczenie.

Użądlenie wymienionych owadów powoduje przede wszystkim ból, pieczenie, swędzenie, a także zaczerwienienie i obrzęk w miejscu użądlenia. Dla zdrowego, dorosłego człowieka skończy się na dyskomforcie, który najczęściej ustępuje w ciągu kilkudziesięciu minut.

Istnieją jednak scenariusze, w których użądlenie stwarza realne zagrożenie dla zdrowia i życia. Wiele zależy od okoliczności, takich jak:

• indywidualna wrażliwość na jad,
• wiek,
• masa ciała,
• aktualny stan zdrowia,
• miejsce ukąszenia,
• gatunek owada,
• ilość wstrzykniętego jadu.

Użądlenia są najbardziej niebezpieczne u alergików uczulonych na jad poszczególnych owadów. W tym przypadku może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który może zakończyć się śmiercią.

Ile użądleń stwarza potencjalne zagrożenie dla życia człowieka?

W wyniku użądlenia do naszego organizmu dostają się bardzo niewielkie ilości jadu. Pszczoła użądlić może tylko jeden raz, ponieważ pozostawia żądło w ciele, a sama zaraz po użądleniu umiera. Z kolei osy i szerszenie mogą żądlić wielokrotnie, a jad jest obecny w kilku kolejnych użądleniach.

Ilu użądleń potrzeba do śmierci zdrowego, dorosłego człowieka? O precyzyjne obliczenia jest trudno, ponieważ wiele zależy od indywidualnych uwarunkowań i okoliczności. Najdokładniejsze są szacunki związane z jadem pszczelim. Przyjmuje się, że dorosły człowiek może tolerować ok. 20 użądleń na każdy kilogram ciała. Oznacza to, że dla osoby dorosłej o wadze 70 kg groźba śmierci pojawia się dopiero po użądleniu ponad 1400 pszczół. Znacznie bardziej wrażliwe na jad są dzieci, u których śmiertelne może okazać się kilkadziesiąt użądleń.

Co ciekawe, mniej niebezpieczne są osy i szerszenie, których jad jest zaskakująco mniej toksyczny od jadu pszczoły. Użądlenia tych owadów są jednak bardziej bolesne (a szerszeń straszy również swoim rozmiarem), co może stwarzać większy lęk, przed tymi owadami. Ponadto, potencjalnie większe ryzyko jest również związane z tym, że osy i szerszenie mogą żądlić wielokrotnie.

Reasumując, ryzyko śmierci dla zdrowego i dorosłego człowieka może wystąpić dopiero wtedy, gdy użądleń jest kilkaset lub kilka tysięcy. Taka sytuacja jest możliwa tylko w przypadku ataku całego roju. Dochodzi do niego, gdy owady stają w obronie swojego gniazda. W tym miejscu warto zaznaczyć, że pszczoły, osy i szerszenie rzadko decydują się na zaatakowanie człowieka, gdy nie czują się zagrożone lub rozzłoszczone.

Czasem jedno użądlenie prowadzi do śmierci

Zdarzają się jednak sytuacje, w których śmierć następuje w wyniku zaledwie jednego użądlenia. Takie ryzyko pojawia się zwłaszcza w przypadku osób zmagających się z silną alergią na jad. Zgon może wówczas nastąpić w wyniku reakcji anafilaktycznej, o ile nie udzielona zostanie szybka pomoc. Reakcja anafilaktyczna wywołuje następujące objawy:

• Skóra: wysypka, świąd, pokrzywka, obrzęk, pieczenie,
• Układ oddechowy: duszności, świszczący oddech, kaszel, uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• Układ krwionośny: spadek ciśnienia krwi, tachykardia, sinica,
• Układ pokarmowy: nudności, wymioty, biegunka, skurcze żołądka,
• Układ nerwowy: zawroty głowy, lęk i niepokój, utrata świadomości.

Zdarzają się przypadki, w których jedno użądlenie może zakończyć się śmiercią dorosłej i zdrowej osoby. Są to bardzo pechowe sytuacje, w których człowiek połyka owada i zostaje użądlony w jamę ustną lub przełyk. Powstały obrzęk może znacznie utrudnić oddychanie, co w skrajnych przypadkach kończy się uduszeniem.

Co robić w przypadku użądlenia? Miejsce użądlenia najlepiej jest chłodzić, można także wykorzystać dostępne bez recepty leki przeciwhistaminowe. Należy także dokładnie obejrzeć to miejsce — jeśli użądliła pszczoła, należy ostrożnie wyciągnąć żądło.

W razie wystąpienia reakcji anafilaktycznej należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną — to stan, który realnie zagraża życiu. Osoby z alergią mogą poprosić lekarza o wystawienie recepty na zastrzyki z adrenaliną (ampułko-strzykawki lub autowstrzykiwacze). W przypadku wystąpienia anafilaksji zastrzyk wykonuje się w przednio-boczną część uda (nadal należy jednak wezwać pomoc medyczną).